باب: المريض
يطوف راكبا.
74- Hastanın Binek Üzerinde Tavaf Etmesi
حدثني
إسحق الواسطي:
حدثنا خالد،
عن خالد الحذاء،
عن عكرمة، عن
ابن عباس رضي
الله عنهما:
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم طاف
بالبيت، وهو
على بعير،
كلما أتى على
الركن أشار
إليه بشيء في
يده، وكبر.
[-1632-] İbn Abbas r.a. şöyle rivayet etmiştir: "Resûlullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem deve üzerinde tavaf etmiş, (Hacerü'l-Esved) rüknüne her gelişinde elinde bulunan bir şey ile
işarette bulunarak tekbir getirmiştir."
حدثنا
عبد الله بن
مسلمة: حدثنا
مالك، عن محمد
بن عبد الرحمن
بن نوفل، عن
عروة، عن زينب
بنت أم سلمة،
عن أم سلمة
رضي الله عنها
قالت:
شكوت
إلى رسول الله
صلى الله عليه
وسلم أني أشتكي،
فقال: (طوفي من
وراء الناس
وأنت راكبة).
فطفت ورسول
الله صلى الله
عليه وسلم
يصلي إلى جنب البيت،
وهو يقرأ
بالطور. وكتاب
مسطور.
[-1633-] Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in hanımlarından Ümmü
Seleme (r.anha) şöyle anlatır: "Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e rahatsız (mecalsiz) olduğumu arz ettim. Bana, "İnsanların arkasından binek üzerinde
tavaf et" buyurdu. Ben tavaf ederken Resûl-i
Ekrem Sallallahu Aleyhi ve Sellem
Kabe'ye doğru yönelip Tur suresinin ilk ayetlerini okuyordu."
AÇIKLAMA: Bu konudaki açıklama, "Hastalıktan dolayı
devenin Mescid'e sokulması" konusunda
yapılmıştı.
Buhari, Resûlullah'ın (s.a.v). binek üzerinde tavaf etmesinin sebebinin rahatsızlık
olduğunu belirtmiş ve Ebu Davud'un
İbn Abbas'tan naklettiği şu hadise işarette
bulunmuştur: "Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem rahatsiz bir halde
Mekke'ye gelmiş ve bineği üzerinde tavaf etmiştir." Müslim'in, Fahir'den
naklettiği hadise göre, "Resûl-i Ekrem s.a.v.
İnsanların rahatça onu görüp soru sorabilmeleri için binek üzerinde tavaf
yapmıştır." Dolayısıyla Hz. Nebi binek üzerinde söz konusu iki özür
sebebiyle tavaf yapmıştır. Bu duruma göre bu uygulama, özürsüz olarak binek
üzerinde tavaf yapmanın caiz olması için delil olamaz. Fakihlere göre ise binek
üzerinde tavaf yapmak caizdir. Ama tenzihen mekruhtur.
Yürüyerek yapmak ise evladır. Benim tercih ettiğim görüş, binek üzerinde
tavafın yapılmaması yönündedir. Çünkü Efendimizin ve Ümmü
Seleme'nin, binek üzerinde tavaf yapması, Mescid'in duvar ile çevrilmesinden öncedir. Ümmü Seleme hadisinde, "İnsanların arkasından tavaf
et" buyurulmuştur. Bu ifade, tavaf edilen (metaf) bölgeden binek ile tavaf yapmanın yasak olmasını
gerektirir. Mescid duvarla çevrilince Mescid'in içinde binekle tavaf yapmak imkansız
hale gelmiştir. Çünkü binek hayvanının Mescid'i kirletmeyeceğinden
emin olunamaz. Fakat duvar çevrilmeden önce durum böyle değildir. Çünkü o
sırada tıpkı say’da olduğu gibi kirletmek haram
kılınmamıştı. Buna göre, -eğer caiz ise- bineğin, deve, at veya eşek olması
arasında hiçbir fark yoktur.
Hz. Nebi'in binek üzerinde tavaf
yapması ise, insanların hac menasikini ondan
öğrenebilmeleri ihtiyacından dolayıdır. Bundan dolayı, Resulullah'a
mahsus fiilleri bir araya getiren bazı alimler, bu
konuyu da "ona has fiiller" arasında yer vermişlerdir.